Huidige aanbod van woonvormen voor ouderen (2/3)

In de vorige blogpost is uitgelegd op wat voor manier de dubbele vergrijzing zorgt voor uitdagingen op de  woonmarkt voor ouderen in Nederland. Nu de problematiek aangehaald is, is het interessant om de huidige mogelijkheden op het vlak van woonvormen voor ouderen onder de loep te nemen. In dit artikel bespreken we vier verschillende woonvormen.

1. Individueel zelfstandig wonen

• Seniorenwoningen. Dit zijn speciaal ontwikkelde woningen voor ouderen, met een beperkte oppervlakte. Ze beslaan één verdieping en zijn meestal gestapeld of gelijkvloers verdeeld. Deze woningen zijn in principe niet gerelateerd aan zorg.
• Levensloopbestendige woningen. Dit zijn woningen die eenvoudig te transformeren zijn tot seniorenwoningen, zodat mensen ook op hun oude dag veilig en comfortabel kunnen blijven wonen. Het aanpassen van dergelijke woningen kan prijzig kan uitvallen door de specifieke eisen waaraan ze moeten voldoen.

2. Individueel wonen met zorg in nabijheid

• Aanleunwoningen. Dit zijn zelfstandige woningen die zijn gebouwd vlakbij een zorginstelling. Dit type woning is bedoeld voor ouderen die nog redelijk mobiel zijn en geen grote zorgbehoefte hebben. Tegenwoordig komt de koppeling  met de zorginstelling vaker  te vervallen door de scheiding van wonen en zorg.
• Mantelzorgwoningen zijn woningen op het terrein van het eigen huis waarbij de ouderen als het ware in de tuin van de mantelzorger wonen.

3. Gegroepeerd zelfstandig wonen

• Meergeneratiewoningen, waarin twee of meer generaties samenleven en zo mantelzorg mogelijk maken. Dit type woonvorm is echter vrijwel verdwenen in Nederland.
• Co-housing of groepswonen. In deze woonvorm leven meerdere ouderen samen in één gebouw of groep woningen. Ieder krijgt dan zijn eigen woondeel(ofwel appartement of etage waar je woont) en deelt gemeenschappelijke ruimtes, zoals keuken, tuin en opbergplaats.

4. Gegroepeerd wonen met zorg

• Woonzorgcomplex, wat vaak voortzettingen zijn van de vroegere verpleeg- en verzorgingshuizen. Hier wordt meestal gezocht naar een combinatie van huisvesting voor ouderen met en zonder indicatie voor zorg.
• Zorghuis. Dit is een intramurale instelling voor ouderen met ernstige beperkingen en voorziet dus niet in huisvesting voor ouderen zonder zorgbehoeften.
• Zorgboerderij, een zorghuis met de mogelijkheid om naar buiten te gaan en actiever bezig te zijn.

Voldoen deze woonvormen aan de actuele vraag en behoeften?

Hoe kun je het welzijn van ouderen met de woonvorm verbeteren?

Minder dan 25% van de ouderen heeft behoefte aan zorg, terwijl een goed welzijn constant aanwezig hoort te zijn. Het welzijn van ouderen bestaat uit twee componenten. Enerzijds zijn er de fysieke componenten als comfort, gemak en veiligheid. Maar wat betekent dit nu precies? Mensen willen zich goed voelen en dit is vaak gerelateerd aan zintuiglijke waarneming, die over het algemeen slechter is bij ouderen. Zintuiglijke waarnemingen zijn bijvoorbeeld aangename, vertrouwde kleuren, demping van storende geluiden, een frisse geur, een aangenaam binnenklimaat. Dit zijn zaken die tijdens het ontwerp en tijdens de inrichting van een seniorenwoning reeds bedacht moeten worden. Ook gemak en veiligheid zijn belangrijk, hulpmiddelen hiervoor zijn van een traplift of voldoende licht bij de voordeur. 

Anderzijds is er de sociale component. Ouderen hebben behoefte aan persoonlijke contacten in hun directe en indirecte omgeving. Men wil een gevoel van ‘er bij horen’ en ‘er toe doen’. Dit vervalt gemakkelijk als ouderen zelfstandig blijven wonen en er zou meer aandacht moeten gaan naar sociale activiteiten voor individueel wonende ouderen. In woonzorgcentra zou dit minder het geval moeten zijn omdat ze daar met meerdere mensen samenleven en er dagelijkse zorg aanwezig is, maar ouderen voelen zich daar sneller in de steek gelaten door familie. Ook is er in dit geval minder generatiemenging en worden ze bijna verplicht om met enkel andere ouderen om te gaan. 

Welke woonvormen van nu zijn het meest interessant?

Uit het huidige aanbod van woonvormen voor ouderen zijn vooral de co-housing en de meergeneratiewoningen interessant. Co-housing zorgt ervoor dat mensen samen leven en samen activiteiten doen. Ze delen gemeenschappelijke ruimtes en komen dagelijks in contact met elkaar, terwijl er toch zelfstandig geleefd wordt. In combinatie met een zekere aandacht voor het welzijn van de mensen is de kans op vereenzaming veel kleiner. Daarbovenop zijn senioren co-housing projecten kostenbesparend. Voorzieningen en onderhoudskosten worden gedeeld en er kan aan carpooling gedaan worden. Ook kunnen zulke projecten al bij opstart ingericht worden op een achteruitgaande gezondheid, door het inbouwen van ruimere badkamers en slaapkamers op de beneden verdieping. 

Hoe nu verder?

Er zijn verschillende mogelijkheden op het gebied van woonvormen voor senioren: individueel zelfstandig wonen, individueel wonen met zorg in nabijheid, gegroepeerd zelfstandig wonen en gegroepeerd wonen met zorg. Om het welzijn van de ouderen met de woonvorm te verbeteren  wordt vooral gekeken naar het component comfort en het sociale component, waar het gevoel van 'er bij horen' een belangrijk aandachtspunt is. Hierdoor zijn  vooral de co-housing en de meergeneratiewoningen interessante woonvormen. 

Benieuwd wat mogelijke nieuwe initiatieven zijn om middels de woonvorm het welzijn van ouderen te vormen? Lees er meer over in de laatste blog van deze blogreeks: nieuwe initiatieven voor wonen en zorg voor ouderen.

Wilt u weten wat de oorzaak is van de woonproblematiek op dit moment voor ouderen? Lees hier meer over in onze eerste blog uit deze blogreeks: dubbele vergrijzing zorgt voor woonproblematiek. 

ERVAAR HET ZELF

Het is van vitaal belang om ouderen te helpen zich prettig te voelen op hun oude dag. Daarvoor is er inzicht nodig in de problemen van het ouder worden, zowel met als zonder dementie. Daarom heeft Tarkett onderzocht wat de impact van design is op het welzijn van ouderen en deze resultaten zijn gepubliceerd in een whitepaper. 

Wilt u zelf ervaren hoe het is om ouder te worden, om op die manier zo goed mogelijk te kunnen ontwerpen voor de ouderen? Dan kunt u een demonstratie aanvragen van het instrument VR-EP (Virtual Reality Empathy Platform), onderschreven door toonaangevende deskundigen op het gebied van dementie.

Klik op de onderstaande knop voor meer informatie over de whitepaper, de VR-EP of om een demonstratie hiervan aan te vragen.