De laatste jaren komt de diversiteit aan woonsituaties van ouderen vaak ter sprake. Er is een algemene toename in de behoefte voor ouderenhuisvesting in Nederland, mede door de scheiding van zorg en wonen die in 2013 werd doorgevoerd en de dubbele vergrijzing, die momenteel gaande is in de westerse wereld. Deze blogreeks bespreekt enkele thema’s omtrent wonen en welzijn voor ouderen, zoals het huidige aanbod van woonvormen, nieuwe initiatieven die beter voldoen aan de behoeften en geeft enkele richtlijnen om tot een beter woonbeleid te komen.
Wat zijn de recente trends op het gebied van wonen en welzijn voor ouderen?
De westerse wereld heeft te maken met het fenomeen van dubbele vergrijzing. Dit betekent dat niet alleen de groep ouderen een relatief groter aandeel vormt van de bevolking, maar dat de gemiddelde leeftijd ook steeds hoger komt te liggen. Zo neemt ook in Nederland het aantal ouderen fors toe, van 19% in 2017 naar een voorspelde 26% in 2040.. In 2040 wordt zelfs een stijging in het aantal gezonde 60-plussers van maar liefst 60% verwacht. Deze stijging brengt een woonproblematiek met zich mee, mede door de scheiding van zorg en wonen. Hierdoor werd de huisvesting van ouderen ingrijpend veranderd. Waar men vroeger een plaats kon vinden in verzorgings- of verpleeghuizen, blijven relatief gezonde ouderen steeds vaker in hun eigen woning wonen.
Daarnaast heeft de scheiding van zorg en wonen gezorgd voor een algemene afbouw van intramurale huisvestingsmogelijkheden, waardoor de vraag naar zelfstandig wonen bij ouderen sterk gestegen is. Veel ouderen blijven dus langer in hun bestaande woning wonen, hoewel er vaak ook de optie is om in een woonzorg-complex te gaan leven, meestal in de nabijheid van zorg. Het probleem hierbij is dat vitale ouderen dit minder aantrekkelijk vinden, aangezien de nadruk vaker ligt op zorg dan op wonen.
Groeiend tekort aan woningen voor ouderen
In Nederland is een groeiend tekort aan woningen voor ouderen. Naar schatting is er een toename van de vraag naar seniorenwoningen van 220.000, terwijl er maar 55.000 zijn bijgekomen. Vaak door getransformeerde voormalige verzorgingshuizen. Er wordt blijkbaar door projectontwikkelaars voorkeur gegeven aan het realiseren van woningen in de vrije sector, omdat daar hogere grondprijzen gerealiseerd kunnen worden.
Ouderen kunnen en/of willen vaak ook niet verhuizen naar seniorenwoningen. Dit veroorzaakt natuurlijk fricties in de woonmarkt. Ze zijn tegenwoordig vaker genoodzaakt om in hun eigen woning te blijven wonen, aangezien de scheiding wonen en zorg ervoor gezorgd heeft dat enkel ouderen met ernstige beperkingen een plaats krijgen in intramurale zorgcentra. De eigen woningen zijn echter onvoldoende uitgerust om een achteruitgaande gezondheid te begeleiden. Dit blokkeert natuurlijk ook de woningmarkt, omdat deze woningen voor meerpersoonshuishoudens niet vrijkomen.
Het nadeel van langer thuis wonen
Doordat zowel de indirecte als directe woonomgeving onvoldoende wordt aangepast aan de behoeften van ouder worden, worden de extramurale zorgkosten hoger. Wijkzorg wordt op die manier te duur en gaat zelfs de besparingen op intramurale zorgcentra overstijgen. Dit zet vraagtekens bij het concept van langer thuis wonen.
Hoe nu verder?
Door dubbele vergrijzing en de scheiding van zorg en wonen is er een woonproblematiek ontstaan die de huisvesting van ouderen ingrijpend heeft veranderd. Er is zowel een stijging naar de vraag van seniorenwoningen als naar het behouden van de zelfstandige woning. Nadelen hiervan zijn een frictie op de woningenmarkt en stijging van de extramurale zorgkosten die hoogstwaarschijnlijk de besparingen op de intramurale zorgcentra gaan overstijgen.
Maar wat is het aanbod van woonvormen voor ouderen tegenwoordig? Lees meer over het huidige aanbod van woonvormen voor ouderen in de tweede blog van onze blogreeks.
Daarnaast hebben we ons ook verdiept in de nieuwe initiatieven voor wonen en zorg voor ouderen, lees er meer over in de laatste blog van deze blogreeks: nieuwe initiatieven voor wonen en zorg voor ouderen.
ERVAAR HET ZELF
Het is van vitaal belang om ouderen te helpen zich prettig te voelen op hun oude dag. Daarvoor is er inzicht nodig in de problemen van het ouder worden, zowel met als zonder dementie. Daarom heeft Tarkett onderzocht wat de impact van design is op het welzijn van ouderen en deze resultaten zijn gepubliceerd in een whitepaper.
Wilt u zelf ervaren hoe het is om ouder te worden, om op die manier zo goed mogelijk te kunnen ontwerpen voor de ouderen? Dan kunt u een demonstratie aanvragen van het instrument VR-EP (Virtual Reality Empathy Platform), onderschreven door toonaangevende deskundigen op het gebied van dementie.
Klik op de onderstaande knop voor meer informatie over de whitepaper, de VR-EP of om een demonstratie hiervan aan te vragen.
