Grondstofbronnen zijn eindig en dat einde is in veel gevallen helaas niet ver weg. Daarom moeten we verantwoordelijk omgaan met materialen. Dit kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld door te recyclen, upcyclen, downcyclen of hergebruiken. In dit artikel leggen we de verschillen uit.

Het 7R-model als basis

Recyclen, upcyclen, downcyclen en hergebruiken zijn allemaal duurzame keuzes. Om de juiste keuze te maken, is het belangrijk de circulaire economie te begrijpen. Hierin staan hergebruik van producten en grondstoffen centraal. En dat wordt duidelijk samengevat in het 7R-model:

1. Rethink
   Actief nadenken over het (her)gebruik van materialen en grondstoffen, maar ook over het ontwerp van nieuwe producten.
2. Reduce
   Vermindering van energie- en materiaalverbruik.
3. Repair 
   Herstellen van onderdelen om het geheel opnieuw te laten werken.
4. ReUse
   Producten doorgeven aan een andere gebruiker door ze tweedehands te verkopen of te doneren.
5. Refurbish
   Materialen opknappen om ze opnieuw te verkopen of te gebruiken in andere producten.
6. Recycle
   Materialen en grondstoffen scheiden en opnieuw samenvoegen tot nieuwe materialen en producten.
7. Recover 
   Niet-recyclebaar materiaal inzetten als energiebron.

Lees ook: In 10 stappen hoger op de circulaire ladder.

Recycling: iets nieuws creëren uit gebruikt materiaal

Voorbeelden van recycling:

• Glas is een goed voorbeeld van recycling. Het is een van de weinige grondstoffen die eindeloos recyclebaar zijn. Door één ton glas te recyclen, wordt er 250 tot 300 kilogram minder CO2 uitgestoten.
• Aluminium wordt ook veel gerecycled. Zo wordt 90% van het aluminium uit oude auto's en gesloopte gebouwen hergebruikt. Bij drankblikjes is dit 75% en bij ander verpakkingsmateriaal 55%. Gerecycled aluminium wordt gebruikt in alle producten die ook nieuw aluminium bevatten.
• Papier is al tientallen jaren een van de meest gerecyclede materialen. In Europa wordt 70 tot 80% van het gebruikte papier en karton verzameld voor recycling. Papierproductie kost echter veel energie. Deze industrie is wereldwijd goed voor bijna 1% van de CO2-uitstoot. Voor nieuw papier moeten bovendien bomen worden gekapt, iets dat recycling helpt voorkomen.
• Vloerbekleding. Ook Tarkett geeft prioriteit aan recycling. Waar anderen afval zien, zien wij kansen. Daarom werken we samen met onze klanten om vloeren terug te nemen en te recyclen via ons ReStart®-programma. We hebben onder meer unieke technieken ontwikkeld om bij oude tapijttegels het garen van de rug te scheiden, waardoor zowel het garen als de rug 100% recyclebaar is.

Upcycling: gebruikte producten meer waarde geven

Bij upcyclen ligt de nadruk op het behoud en zelfs de verbetering van de kwaliteit van het product of materiaal dat u opnieuw gebruikt. De waarde van het ‘nieuwe’ product ligt hoger dan die van het ‘oude’.

Voorbeelden van upcycling:

• Tassen van zeildoeken. Het Zwitserse bedrijf Freitag maakt onverwoestbare fiets- en handtassen uit versleten zeildoeken voor vrachtwagens.
• Meubels van PET-flessen. Bij het Nederlandse bedrijf Vepa ontwerpen ze de meubels zo duurzaam mogelijk. Voor nieuwe meubels verwerken ze niet alleen eigen afval, maar ook afvalstromen van anderen. Een van deze afvalstromen bestaat uit gerecyclede PET-flessen.
• Isolatiemateriaal van kleding. Métisse is een duurzaam isolatiemateriaal dat gemaakt is van oude kleding die anders verbrand zou worden. Het is een zeer gebruiksvriendelijk materiaal van goede kwaliteit.
• Kalkkorrels uit drinkwater. Aquaminerals haalt kalkkorrels uit drinkwater tijdens het onthardingsproces. Die korrels gebruiken we zelf ook in onze tapijten.
  
  

Downcycling: hergebruikt materiaal verliest een deel van zijn waarde

Downcycling is niet het streven, omdat er bij dit proces kwaliteit van het originele materiaal verloren gaat. Het kan wel een goede oplossing zijn voor producten die niet makkelijk te recyclen of upcyclen zijn. In plaats van deze volledig weg te gooien, kan een deel vaak toch nog gebruikt worden.

Voorbeelden van downcycling:

•  Papier hergebruiken. Papier kan gerecycled worden, maar verliest iedere keer bepaalde eigenschappen. Kwalitatief schrijfpapier wordt bijvoorbeeld eerst kopieerpapier, dan verpakkingskarton en als laatste toiletpapier.
• Alternatieve doeleinden. Een vorm van downcycling die velen van ons zullen herkennen: een plastic winkeltas hergebruiken als zakje voor in de afvalemmer. Zo krijgt de winkeltas toch een tweede leven.

Hergebruik: tweedehands en vintage

Recycling en hergebruik worden vaak verward, maar er is wel degelijk een verschil. Bij recyclen, upcyclen en downcyclen wordt (een deel van) het product hergebruikt in een ander product. Bij hergebruik wordt het gehele product opnieuw gebruikt in zijn originele vorm. Hierbij draait het om het verlengen van de levensduur, zonder dat er enige aanpassing nodig is.

Veel projecten presenteren restpartijen of overproductie als hergebruik. Hoewel dit positief is, zijn deze materialen vaak nooit eerder gebruikt. Echte hergebruik (ReUse) betreft materialen die al een volledige levenscyclus hebben doorlopen en opnieuw worden toegepast.

Voorbeelden van hergebruik:

• Tweedehandswinkels. Onder hergebruik valt alles wat u in een tweedehands- of kringloopwinkel koopt. Maar ook wat u zelf verkoopt op de rommelmarkt of op platforms als Vinted en Marktplaats. Van kleding tot speelgoed en van fietsen tot antieke vazen. Ook voor bouwproducten zijn diverse plekken waar tweedehands materialen en bouwproducten worden aangeboden. Een voorbeeld hiervan is gebruiktebouwmaterialen.com.
• Repair Cafés. Een Repair Café is de plek waar gereedschap, materiaal én kennis aanwezig zijn om kapotte producten en voorwerpen opnieuw te doen werken.
• Vloeren van Tarkett. We hebben al meerdere projecten gehad waarbij gebruikte vloeren opnieuw zijn benut. Dit zorgde voor tot wel 5.000m2 aan hergebruik. Ook in de toekomst blijven we hier de aandacht op vestigen. En dit hergebruik stopt niet na een ronde. Onze vloeren kunnen tot wel acht keer gerecycled worden, voordat de kwaliteit begint af te nemen.

Conclusie: met het 7R-model bestaat afval (bijna) niet

Als u leeft en onderneemt volgens het 7R-model, dan bestaat afval (bijna) niet. ‘Afval’ is namelijk een product aan het einde van zijn cyclus. Het 7R-model geeft een andere kijk op materialen. Ze zijn dan geen afval meer, maar waardevolle grondstoffen die op allerlei manieren opnieuw gebruikt kunnen worden.

Bij Tarkett willen we de cirkel sluiten, zodat de afvalberg zo klein mogelijk wordt en uiteindelijk zelfs verdwijnt. Het ReStart®-programma onderstreept onze inspanningen die het  gebruik van nieuwe grondstoffen beperken en de voetafdruk van onze vloeren verminderen.

Wilt u meer weten over onze initiatieven voor een circulaire economie? Wij beantwoorden uw vragen graag.

NEEM CONTACT OP  →